W poniższym artykule przybliżamy jeden z ogólnopolskich projektów opieki medycznej, prowadzony przez NFZ: program lekowy.
Co to jest program lekowy?
Jest to jedno ze świadczeń gwarantowanych, czyli państwowe finansowanie leczenia. W tym przypadku refundacja jest stuprocentowa – pacjenci nie płacą za zakup leków. Z założenia ma to nieść pomoc w przypadkach, kiedy leczenie wymaga podawania kosztownych i nowoczesnych lekarstw nierefundowanych w żaden inny sposób. Tak leczone są nowotwory i wyjątkowo rzadkie choroby. Szczegóły programów zależą od postępu medycyny, wprowadzania nowych substancji na rynek, aktualnych kosztów i państwowej polityki refundacyjnej. Dlatego podlegają one zmianom. Aktualny stan określają obwieszczenia ministra zdrowia w sprawie leków refundowanych. Nowe jest publikowane regularnie co dwa miesiące – to bardzo dokładne źródło informacji, przeznaczone głównie dla specjalistów. Dystrybucja leków dla tych programów odbywa się do wybranych szpitali i klinik.
Kto podlega pod program lekowy
Programy lekowe są obwarowane szeregiem warunków, głównie diagnostycznych. Tylko konkretne wyniki szeregu badań mogą zakwalifikować pacjenta do danego programu. Wspomniane obwieszczenie ministra zawiera wszystkie szczegóły aktualnych programów lekowych. Każdy jest opisany w trzech aspektach:
- Świadczeniobiorcy: charakteryzacja leczonych chorób oraz kryteriów kwalifikacji do programu, a także czasu trwania i wyłączeń z niego.
- Schemat dawkowania leków: dokładne określenie sposobu podawania i dawek każdej substancji aktywnej w poszczególnych fazach leczenia i ich możliwe modyfikacje.
- Badania diagnostyczne w ramach programu: opis metod kwalifikacji pacjenta, monitorowania bezpieczeństwa i skuteczności terapii, a także dokumentowania realizacji programu.
Do programów lekowych chorzy trafiają zazwyczaj po konkretnej diagnozie. Lekarz, jako lepiej poinformowany, powinien skierować na badania kwalifikacyjne. Można też samemu zgłosić się do odpowiedniego ośrodka i zacząć starać się o objęcie programem.
Program lekowy – realizacja w praktyce
Dostarczanie leków z programów lekowych do aptek jest rzadkie, ponieważ dotyczą ich specjalne procedury. Tylko wybrane placówki, które zawarły specjalne umowy z NFZ, mogą realizować programy lekowe. Miejsca te można łatwo odnaleźć dzięki jednej z wyszukiwarek na stronie „Gdzie się leczyć?”. Opisywane leki są nieraz bardzo rzadkie, nowo wprowadzone do obiegu lub mają kategorię Lz – lecznictwo zamknięte, czyli nie wolno wydawać ich pacjentom. Nie każda hurtownia leków w ogóle się nimi zajmuje.
Osoba objęta programem lekowym powinna się liczyć z hospitalizacją. Trzeba monitorować, jak działają podawane środki, jak silne są ich efekty uboczne, przeprowadzać skomplikowane badania. Nieraz choroba jest tak poważna, że pacjent pozostaje w szpitalu niezależnie od objęcia programem. W lżejszych przypadkach możliwe są tylko regularne odwiedziny w przychodni na podanie leków lub nawet wydanie ich do przyjmowania w domu, zwłaszcza jeśli są doustne. Zawsze jednak należy szczególnie obserwować własne zdrowie i pozostawać w kontakcie z kliniką, która prowadzi program lekowy.
