Pogląd, że z utratą zębów borykają się tylko seniorzy, jest mitem. Zły stan zdrowia jamy ustnej i zaniedbywanie dolegliwości bólowych może spowodować utratę zębów również u dzieci, nastolatków i dorosłych. Niestety nadal duża część społeczeństwa nie docenia roli, jaką odgrywają zęby w naszym zdrowiu fizycznym i psychicznym.
Niedobory pokarmowe
Braki w uzębieniu przede wszystkim mają wpływ na decyzje żywieniowe. Bowiem okazuje się, że osoby, których uzębienie jest niepełne, wybierają produkty, które łatwiej jest im przeżuć i są to głównie: miękkie pieczywo, papkowate zupy, płynne jogurty, czy rozgotowane mięso. Oprócz tego takie osoby zdecydowanie rzadziej spożywają surowe warzywa i owoce, zwłaszcza te twarde np. jabłka, marchewki, a przygotowywane posiłki są często rozgotowywane, aby ułatwić ich konsumpcję. Postępując w ten sposób, osoby te narażają się na niedobory pokarmowe, nie dostarczając organizmowi niezbędnych składników odżywczych i witamin[1].
Problemy z trawieniem pokarmu
Wiele osób, u których stwierdza się braki zębowe, doświadcza dolegliwości na tle czynnościowym takich jak: uczucie pieczenia po posiłku, odbijanie, nudności, czy uczucie zalegania posiłku w obrębie żołądka. W tym przypadku może to być spowodowane nieprawidłowym rozdrobnieniem pokarmu, przez co prawidłowe trawienie staje się utrudnione. Dzieje się tak, ponieważ ubytki uzębienia uniemożliwiają poprawne przeżucie pokarmu, a wtedy całe kęsy pokarmowe trafiają wprost do żołądka, bez wcześniejszej obróbki w jamie ustnej.
Zmiana rysów twarzy
Naturalne zęby osadzone w obrębie kości szczęki i żuchwy, pełnią funkcję stymulującą i pomagają utrzymać je w fizjologicznym kształcie. Dlatego bardzo często u osób, które tracą uzębienie, dochodzi do powolnej degradacji tkanki kostnej, która ulega resorpcji i powoduje zmianę kształtu twarzy. Z czasem szczęka i żuchwa będą się zapadały, usta stracą swój pełny kształt, a nos wydłuża się, podążając swoim czubkiem w kierunku brody. Dodatkowo policzki zapadają się, mocniej uwidaczniając zwiotczałą skórę. Taki kierunek zmian powoduje, że osoby wydają się starsze, niż są w rzeczywistości. Dodatkowo przez postępującą asymetrię zgryzu, może dochodzić do utrudnienia mowy, która staje się sepleniąca i niekiedy niezrozumiała.[2]
Bóle głowy
Kolejnym ważnym problemem, który może nasilać się u osób z nieprawidłowym uzębieniem, są bóle głowy. Dzieje się tak, ponieważ braki w uzębieniu będą miały znaczący wpływ na funkcjonowanie zgryzu, tym samym zwiększając zużycie stawów skroniowo-żuchwowych. Stawy te odpowiadają za ruchomość aparatu mowy i żucia, a w przypadku gdy proporcje między żuchwą i szczęką stają się zachwiane, dochodzi do ich nadmiernej eksploatacji. Doświadczać wtedy można uczucia tarcia lub przeskakiwania w stawie, może pojawiać się ograniczona zdolność do otwierania ust oraz ból w okolicy skroniowej połączona z bolesnością dotykową skóry głowy.[3]
Jak dbać o zdrowie jamy ustnej?
Jedynym sposobem na zachowanie zdrowego uzębienia jest połączenie dokładnej higieny jamy ustnej z regularnymi wizytami u stomatologa. Oprócz tego warto samemu przeprowadzać kontrole uzębienia i stanu jamy ustnej oraz odpowiednio wcześnie reagować. Warto zwrócić uwagę na stan śluzówek jamy ustnej i obserwować je pod kątem występowania aft, czyli drobnych owrzodzeń, które mogą być bolesne i sprawiać dyskomfort podczas wykonywania codziennych czynności takich jak: jedzenie, picie czy mówienie. W tym wypadku dobrze sprawdzą się preparaty zawierające poliwinylopirolidon (PVP) i/lub kwas hialuronowy, które to składniki szybko tworzą stabilną bioadhezyjną barierę mechaniczną „opatrunek” na powierzchni uszkodzonej śluzówki. Dzięki czemu szybko chronią przed bólem izolując odsłonięte zakończenia nerwowe. Warto dopasować formę preparatu do rodzaju, umiejscowienia zmiany oraz wieku pacjenta. Żel – sprawdzi się w przypadku pojedynczych zmian aftowych. W przypadku trudno dostępnych miejsc jamy ustnej, czyli na podniebieniu miękkim lub tylnej ścianie gardła, dobrym wyborem będzie spray. Umożliwi on aplikację bez zbędnego narażania pacjenta na wywołanie odruchu wymiotnego. Zaś płyn do płukania jamy ustnej najlepiej pokryje liczne rozlane zmiany w jamie ustnej.
Referencje:
- Fiorillo, O. Health: The First Step to Well-Being, Medicina (Kaunas), 2019.
A.J. Hassel, V. Safaltin, S. Grill, et al. Risk factors for tooth loss in middle and older age after up to 10 years: an observational cohort study. Arch Oral Biol, 2018.
- F. M. Stadker, Marina M, Oppermann R. V., Gomes S. C. Tooth loss in patients under periodontal maintenance in a private practice: a retrospective study. Braz Dent J, 2017.
- Nowak, Forum stomatologii praktycznej, marzec/kwiecień 2019:60-64.
[1] Fiorillo L., Oral Health: The First Step to Well-Being, Medicina (Kaunas), 2019 Oct; 55(10), s. 676.
[2] Hassel A. J., Safaltin V, Grill S., et al. Risk factors for tooth loss in middle and older age after up to 10 years: an observational cohort study. Arch Oral Biol. 2018;86:7‐12.
[3] Stadker A. F. M. , Marina M., Oppermann RV, Gomes SC. Tooth loss in patients under periodontal maintenance in a private practice: a retrospective study. Braz Dent J, 2017;28:440‐446.
